КАЗАН АВИАЦИЯ ТЕХНОЛОГИЯЛӘРЕ ФӘННИ ТИКШЕРЕНҮ ИНСТИТУТЫ

1959 елда Мәскәү авиация технологияләре фәнни тикшеренү институтының Казан филиалы (бүлекчәсе) ачыла. 1991 елда ул - Казан авиация технологияләре фәнни тикшеренү институты, ә 1995 елдан Сәнәгать, бизнес һәм хосусыйлаштыру (дәүләт милкен аерым кешеләргә тапшыру) институтына әйләнә. 2003 елдан институт хәзерге исемен йөртә.

Институт фәнни тикшеренүләр оештыра, фәнни-техник база булдыра һәм авиация сәнәгате предприятиеләрендәге бурычларны хәл итә. Бу сәнәгать җитештерүе һәм идарә мәсьәләләре буенча баш институт.

1959 елда өч лаборатория оештырыла:

автоматлаштыру (элек кеше башкара торган эшләрдә машиналар һәм технологияләр куллану);

материаллар белеме (материалларның үзлекләрен һәм төрле факторлар тәэсире нәтиҗәсендә аларның ничек үзгәрүен өйрәнү; бу фән яңа материаллар булдыру һәм искеләрен яхшырту өчен кирәк)

икътисад (товарлар җитештерү һәм хезмәт күрсәтүләрне оештыру, бүлү, алмашу һәм куллану өчен ресурслардан файдалану).

1961 елда даими тармак технология күргәзмәсе ачыла, анда иң яңа авиация технологияләре тәкъдим ителә.

Институтның Казан авиация сәнәгате предприятиеләрендә һәм «Радиоприбор» заводында үз лабораторияләре була.

1960-1970 нче елларда институт вертолетлар төзү буенча төп фәнни үзәккә әверелә һәм башка конструкторлык бюролары һәм заводларының технологик һәм оештыру дәрәҗәләре өчен дә җавап бирә. Ул яңа вертолетлар, алар өчен технологияләр һәм җиһазлар эшләү белән шөгыльләнә, шулай ук контроль системаларын уйлап таба. Вертолетлар буенча эш институтның барлык эшләнмәләренең дүрттән өч өлешен тәшкил итә, шул исәптән тоташ металл калаклар җитештерү технологиясен эшләүне дә кертеп. Барлыгы 74 төрле җиһаз эшләнә.

1970-1980 нче елларда институт галимнәре станокларда детальләрне автомат рәвештә эшкәртү ысулларын эшлиләр һәм идарә итү программаларын әзерләргә өйрәнәләр. Алар шулай ук газ турбиналы двигательләрне (турбинаны әйләндерү, энергия эшләп чыгару өчен кайнар газ куллана торган җайланмалар) һәм самолетларның борт җиһазларын автоматик контрольдә тоту системаларын эшлиләр. Заводларда титаннан түгәрәк детальләр ясауның яңа ысулын уйлап табалар. Моның өчен электр ярдәмендә махсус җылыту (индукцион) кулланалар. Җылыту нәтиҗәсендә титан детальләр йомшара һәм җиңел генә кирәкле форманы ала.

Институтта 133 җиһаз һәм җайланма проекты эшләнә. Институт хезмәткәрләре проектлары буенча предприятие 199 берәмлек җиһаз һәм прибор ясый. Предприятиеләр 2000нән артык станок, автоматлаштырылган контроль приборлары һәм җиһазлары ала.

1975-1981 елларда галимнәр 692 эшләнмә ясый, шуларның 310ының патент алу мөмкинлеге була, тик 2се генә моңа ирешә.

1980-1990 нчы елларда газ турбиналы двигательләрне ремонтлау производствосы оештырыла.

1995 елдан институтта түбәндәге юнәлешләр үстерелә башлый:

- республикада сәнәгать үсеше турындагы мәгълүматны өйрәнү;

- предприятиеләрнең финанс һәм хуҗалык эшчәнлеген өйрәнү өчен мәгълүмат саклагычы булдыру;

- предприятиеләргә капитал салулардан килгән файданы бәяләргә, үсешне планлаштырырга һәм карарлар кабул итәргә булыша торган программалар һәм ысуллар эшләү;

- республика предприятиеләре, аларның продукциясе, ресурслары һәм ихтыяҗлары турында мәгълүмат җыю, саклау һәм эшкәртү системасын булдыру.

Институт техник бүлек җитәкчеләренә продукциянең һәм җитештерүнең дәүләт таләпләренә туры килүен ничек расларга кирәклеген белергә ярдәм итә. Бу сыйфат гарантиясе өчен кирәк. Шулай ук институт югары технологияле товарлар җитештерүне һәм сатуны үстерергә булыша.

Институтта галимнәр, җитештерүчеләр һәм эшмәкәрләр яңа продуктлар уйлап табу һәм булганнарын яхшырту максатында бергә эшлиләр. Анда яңа технологияләр уйлап таба торган үзәк һәм әлеге технологияләрне гамәлдә кулланып карый торган парк бар.

Институт төрле бүлекләрдән һәм бүлекчәләрдән тора:

конструкторлык-технологик комплекс;

җитештерүне автоматлаштыру комплексы;

тәҗрибә-җитештерү комплексы;

укыту-тикшеренү үзәге;

инновация-технология үзәге;

фәнни-сәнәгать паркы;

двигательләргә сынауны үткәрә торган фәнни-тикшеренү секторы.

Институт эшенең мөһим юнәлешләре:

нык һәм җиңел материаллардан калаклар һәм винтлар ясау;

детальләрне сугу һәм вибрацияләр ярдәмендә ныгыту;

яңа материаллар белән эшләү өчен инструментлар әзерләү һәм детальләрне тоташтыруның катлаулы ысулларын үзләштерү;

детальләрне, зыян китермичә, тавыш һәм электр ярдәмендә тикшерү;

детальләрне махсус порошоклар һәм электр кыры ярдәмендә кырылу-ашалудан саклау;

җитештерүне автоматлаштыру;

җитештерүне әзерләү;

тиешле материалдан теләсә нинди формадагы куыш детальләр ясау;

детальләр өчен формалар ясау ысулларын эшләү;

яңа вертолетларга бәя бирү;

сәнәгать предприятиеләре үсешен өйрәнү;

предприятиеләр эшенең сыйфатын тикшерү;

башка предприятиеләрне яңа инструментлар, җайланмалар һәм махсус киемнәр белән тәэмин итү;

уйлап табуларга хокукларны өйрәнү һәм аларны эштә куллану;

предприятиеләрнең эшен яхшырту өчен инструкцияләр һәм кулланмалар төзү.

Институтта якынча 170 кеше эшли. Хезмәткәрләр 40 тан артык тикшеренү эшләре бастырган һәм 700 дән артык уйлап табуга хокукларын раслаган.

Институтның Россия, Чехия, Болгария, Перу, Бразилия, Кытай, Словакия, Англия, Германия оешмалары һәм Airbus халыкара авиация берләшмәсе белән фәнни элемтәләре бар.