Хәлил Хәйруллин

Хәлил Хәйруллин - әсирлектән качып, батырлык кылган пулемётчы

Хәлил Зиннәтулла улы Хәйруллин 1920 елның 14 июнендә хәзерге Татарстанның Яшел Үзән районы Күгәй авылында туа. Туган авылында башлангыч белем ала. 1937 елда, 17 яшендә, Мәскәүгә күченә һәм шундаэшли башлый.

Сугышчан юлы

1940 елның августында Кызыл Армия сафларына алына. Сугыш башлангач, 1941 елның сентябреннән фронтта сугыша. 1941 елның ахырында Вязьма янындагы авыр бәрелешләрнең берсендә яраланып, әсирлеккә эләгә.

Ләкин Хәлил Хәйруллин ирексезлектә дүрт ай гына була. Ул әсирлектән кача һәм, урманнар аша үтеп, үз частена юл эзли. Юлында совет партизаннары отрядына очрый һәм аларга кушыла. 1943 елның көзенә кадәр ул партизан отряды составында батырларча сугыша.

1943 елның көзендә партизаннар белән бергә азат ителгән территориягә чыга һәм Кызыл Армиянең даими частьлары составына керә.

####

Неманны кичү һәм батырлыгы

1944 елның июленә ул 3 нче Белоруссия фронтының 84 нче гвардия укчылар дивизиясе составында пулемётчы булып хезмәт итә. Литваны азат итү вакытында, Неман елгасын кичкәндә зур батырлык күрсәтә.

1944 елның 13-14 июле төнендә гвардия кызылармияче Хәйруллин, беренчеләрдән булып, Неман елгасын кичеп, дошман ягында плацдармны яулап ала. Аның пулемёты ут ача, дошманның контрһөҗүмнәрен кире кайтара, төп көчләрнең елганы имин кичүен тәэмин итә.

Бәрелешнең иң кискен мизгелендә рота командиры һәлак була. Әлеге вазгыятьтә Хәлил Хәйруллин командалыкны үз өстенә ала һәм солдатларны яңа һөҗүмгә күтәрә. Әлеге тәвәккәллек плацдармны саклап калуга һәм киңәйтүгә зур өлеш кертә.

ССРБ Югары Советы Президиумының 1945 елның 24 мартындагы Указы белән Хәлил Зиннәтулла улы Хәйруллинга Советлар Союзы Герое исеме бирелә. Шулай ук «Алтын Йолдыз» медале белән Ленин ордены (№ 6663) тапшырыла.

Сугыштан соңгы тормышы

Сугыштан соң Хәлил Хәйруллин армиядән демобилизацияләнә. Туган ягына — Күгәй авылына кайта һәм тыныч хезмәт юлын дәвам итә. 1984 елның 29 сентябрендә вафат була һәм туган авылында җирләнә.

Бүләкләре

• Советлар Союзы Герое исеме белән бергә, «Алтын Йолдыз» медале һәм Ленин ордены (1945)
• Кызыл Байрак ордены
• Күпсанлы башка медальләр

Хәлил Хәйруллинның язмышы үрнәк: ул әсирлектә булганнан соң, тикшерүләр үткән, үз батырлыгы һәм Ватанга тугрылыгы белән югары бүләккә лаек булган күпсанлы сугышчыларның берсе. Аның исеме Бөек Ватан сугышы батырларының алтын исемлегенә язылды.