Галимҗан Шаһвәлиев

Галимҗан Шаһвәлиев - Дунайны кичкән каһарман сапер

Галимҗан Нургаяз улы Шаһвәлиев 1919 елның 23 декабрендә хәзерге Татарстанның Әлки районы Татар Төгәлбәе авылында туа. 1931 елда гаиләсе белән бергә Ярославль өлкәсенә күчеп килә һәм Большесельский районының Варегово бистәсендә урнаша. Монда ул торф чыгару предприятиесендә эшли башлый.

Сугышчан юлы

1941 елның октябреннән - Галимҗан Шаһвәлиев Бөек Ватан сугышы фронтларында. Аның сугыш юлы сапер-понтончы булып башлана.

• Мәскәү өчен сугыш: беренче бүләген — «Батырлык өчен» медален — Мәскәүне саклаганда ала. Ул куйган миналарда берничә дошман танкы шартлый.
• Сталинград сугышы: икенче «Батырлык өчен» медален Сталинград янындагы батырлыклы эшләре өчен ала. Идел аша гаскәрләрне һәм хәрби йөкләрне ташучы понтоннарны уңышлы идарә итә.
• Карьера үсеше: сугыш ахырына ул 2 нче Украина фронтының 44 нче аерым моторлаштырылган понтон-күпер батальоны бүлекчәсе командиры итеп үсә. 1944 елның сентябрендә Курск дугасындагы һәм Украинаны азат итүдәге батырлыклары өчен III дәрәҗә Дан ордены белән бүләкләнә.

Дунайны кичү һәм батырлык

1944 елның 4 декабрендә Венгрияне азат итү операциясе барышында, Эрчи шәһәре янында зур батырлык күрсәтә. Галимҗан Шаһвәлиев командасындагы понтон, Дунайны кичеп, уң як ярга пехота һәм артиллерия десантын чыгара.

Ярга якынлашканда, понтон авыр пулемёт уты астына эләгә. Дошман граналар белән дә ата башлый. Шул кискен мизгелдә ефрейтор Шаһвәлиев беренче булып ярга чыга һәм кул гранатасы белән ут ноктасын юк итә, 12 фашистны үтереп, кул көрәше алып бара. Аның артыннан бөтен десант һөҗүмгә күчә.

Плацдармны яулап алганнан соң, ике тапкыр яралануына карамастан, Шаһвәлиев үз вазифасына кайта һәм тагын 10 рейс ясый - уң як ярга 2 пехота батальоны һәм 4 корал китерелә.

СССР Югары Советы Президиумының 1945 елның 24 мартындагы Указы белән ефрейтор Галимҗан Шаһвәлиевка Советлар Союзы Герое исеме бирелә, ул «Алтын Йолдыз» медале һәм Ленин ордены белән бүләкләнә.

Җиңүне ул Чехословакия башкаласы – Прагада каршылый.

Сугыштан соңгы тормыш

Демобилизацияләнгәннән соң, Галимҗан Шаһвәлиев Ярославль өлкәсе Варегово бистәсенә кайта. 1979 елга кадәр туган торф предприятиесендә производство участогы монтёры булып эшли.

1982 елның 24 маенда вафат була. Ярославль өлкәсенең Большесельский районы Шельшед авылы зиратында җирләнгән.

Бүләкләре

• Советлар Союзы Герое исеме белән бергә, “Алтын Йолдыз” медале һәм Ленин ордены (1945)
• III дәрәҗә Дан ордены (1944)
• Ике «Батырлык өчен» медале

Галимҗан Шаһвәлиев — Көнбатыштан килгән илбасарларга каршы көрәштә үлемнән дә курыкмаган, үзенең батырлыгы белән бөтен десантны җиңүгә рухландырган каһарман буларак тарихка керде. Аның исеме Бөек Ватан сугышы батырларының алтын исемлегенә язылды.